ZWIĄZEK MĘSKIEJ MŁODZIEŻY
PRZEMYSŁOWEJ I RZEMIEŚLNICZEJ
POD WEZWANIEM ŚW. STANISŁAWA KOSTKI
W KRAKOWIE
Start Wydarzenia Bursa Szkół Średnich Bursa Studencka Kontakt
Zasłużeni działacze

Założyciel ZMPiR w Krakowie

ks. Mieczysław Kuznowicz SJ
(ur. 15.01.1874r. – zm. 26.03.1945r.)

 

Cmentarz Rakowicki,
pas: 11 wsch., miejsce: za grobem Nodzyńskich
Mieczysław Józef Kuznowicz urodził się 15 stycznia 1874 roku w Licheniu koło Konina na Kujawach. Około 1880 roku rodzina Kuznowiczów przeprowadziła się do Częstochowy, gdzie prowadziła cukiernię. Młody Mieczysław uczęszczał tu do gimnazjum, gdzie w czwartej klasie doszło do incydentu, który zaważył na jego dalszym życiu. Rzucone, nadgryzione jabłko ugodziło w głowę przechodzącego ulicą prawosławnego popa. Kuznowicz otrzymał „wilczy bilet”, a tym samym zakaz pobierania dalszej nauki na terenie zaboru rosyjskiego.
Jedynym rozwiązaniem dla ojca było przeniesienie Mieczysława do jezuickiego gimnazjum w Chyrowie. Tak oto rozpoczyna się jego przygoda z zakonem jezuitów, która owocuje decyzją o wstąpieniu do Towarzystwa Jezusowego. 29 kwietnia 1893 roku rozpoczyna nowicjat w Starej Wsi koło Brzozowa. Kłopoty zdrowotne młodego zakonnika utrudniają wywiązywanie się z obowiązków zakonnych. W wyniku niedociągnięć przesunął się termin złożenia przez Kuznowicza pierwszych ślubów zakonnych oraz zdecydowano o przerwaniu kursu retoryki. Jednak po nadrobieniu zaległości złożył śluby zakonne w 1895 roku a także otrzymał niższe święcenia. W 1898 roku rozpoczął studia filozoficzne w Nowym Sączu. 
Problemy zdrowotne młodego filozofa ponownie wymusiły chwilowe przerwanie studiów i powrót do Chyrowa, w którym przebywał przez kolejne cztery lata. Następnie w roku 1903 rozpoczął w Krakowie trzyletnie studia teologiczne. Dnia 7 lutego 1906 roku dopuszczono go do święceń kapłańskich. Dla Kuznowicza bardzo wiele znaczyła ta decyzja, ponieważ czas studiów kosztował go wiele samozaparcia i wytrwałości. 14 kwietnia 1906 roku w Wielką Sobotę przyjął święcenia kapłańskie z rąk biskupa Anatola Nowaka w kościele Najświętszej Marii Panny w Krakowie. 
Jeszcze w tym samym miesiącu, 26 kwietnia, na polecenie ówczesnego prowincjała jezuitów Włodzimierza Ledóchowskiego, przejął po ojcu Janie Hassmanie „Opiekę św. Stanisława Kostki nad Młodzieżą Terminatorską” w Krakowie. Kontynuując powierzone zadanie przekształcił wspomnianą „Opiekę” w „Związek Młodzieży Przemysłowej i Rękodzielniczej”. Dnia 15 listopada 1906 roku uzyskał zatwierdzenie statutu nowej organizacji, której celem miało być katolickie wychowanie młodzieży i podnoszenie jej kwalifikacji zawodowych. Związek mieszczący się początkowo w wypożyczanych salach w Krakowie, rozrósł się szybko i zaistniała potrzeba budowy stałej siedziby. W roku 1907 Kuznowicz zdobył do wyłącznego użytku dom przy ulicy Zwierzynieckiej 34, a niedługo potem powołał Komitet Budowy Domu Związkowego. 
W latach 1908 - 1909 odbył ostatni etap zakonnej formacji, tak zwaną trzecią probację w Tarnopolu. A następnie podróżował po Austrii, Czechach, Niemczech, Belgii i Holandii, przyglądając się organizacjom i życiu katolickiej młodzieży. To umocniło go w postanowieniu budowy gmachu dla młodzieży. 
Po powrocie do kraju, uzyskał w roku 1912 od gminy Kraków parcelę budowlaną między ulicami Czystą a Krupniczą i obszerny teren na Błoniach krakowskich, gdzie powstał młodzieżowy Park Sportowy „Juvenia”. W tym też czasie rozpoczął akcję antynikotynową i antyalkoholową wśród młodzieży, która doprowadziła do powstania Związku Centrali Abstynenckich Kół Młodzieżowych, zrzeszających około 10.000 członków i Ligi Przeciwko Paleniu Tytoniu. Jednak w dalszej działalności jezuity przeszkodził wybuch I wojny światowej. W roku 1924 otwarto już część budowanego od 1912 roku budynku przyszłej bursy. Ofiarność społeczeństwa i długoterminowe pożyczki państwowe pomogły ukończyć budowę w 1929 roku. Czteropiętrowy gmach przy ulicy Skarbowej mieścił teatr, czytelnię, bibliotekę, salę gimnastyczną a przede wszystkim bursę ze stołówką dla 300 uczniów. 
Po napaści Niemiec na Polskę w roku 1939 Kuznowicz został aresztowany i osadzony w więzieniu przy ulicy Montelupich, gdzie przebywał od 14 do 24 października. Dzięki zabiegom przyjaciół został zwolniony, lecz musiał opuścić Kraków i ukrywać się. W latach 1940 - 1941 przebywał w Długim koło Jedlicza, następnie w Bieździedzy (do 1943 roku), a później w Czarnym Potoku. Ojciec Mieczysław Kuznowicz zmarł w dniu 26 marca 1945 roku w Czarnym Potoku. Pochowano go na cmentarzu w Nowym Sączu. W roku 1963 staraniem wychowanków, jego doczesne szczątki przeniesiono i złożono na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie. 
Całe swoje życie ofiarował młodzieży i bez reszty się jej poświęcił. W przedwojennym Krakowie znany był powszechnie i uznawany za autorytet pedagogiczny w skali całego kraju. Zaproponował zintegrowany model wychowania poprzez sport, muzykę, teatr i życie religijne. Wielu po dziś dzień inspiruje się jego metodami pracy z młodzieżą.

 

Członkowie i działacze Związku

Adela Oksza Dziewicka
(ur. 1858r.  – zm. 12.03.1929r.)
Wybitna działaczka społeczna
Cmentarz Rakowicki, kwatera:HE,
Kwatera:He płn., miejsce: po prawej Symonów
Adela Oksza Dziewicka z domu Jastrzębska, nauczycielka i wybitna działaczka społeczna, najbliższa współpracownica ks. M. Kuznowicza SJ, bezgranicznie oddana członkom Związku Młodzieży Przemysłowej i Rękodzielniczej w Krakowie, urodziła się w 1858 roku w Zbyszycach koło Nowego Sącza. W 1883 r. wyszła za mąż za Michała Henryka Dziewickiego i na pewien czas wyjechała z mężem do Anglii. Prawdopodobnie nostalgia żony za ojczyzną wymogła na Dziewickich powrót. Michał z racji różnych kolei losu swoich rodziców był bardziej przysposobiony do życia na obczyźnie. Mieszkał m. in. we Francji, gdzie ukończył gimnazjum w Collegium Polignan i Anglii. Dalszą formację intelektualną odebrał u jezuitów we Francji. 
Po powrocie do Krakowa Michał Dziewicki otrzymał pracę lektora języka angielskiego na Uniwersytecie Jagiellońskim a żona Adela włączyła się w społeczną działalność miasta Krakowa. Początkowo zajmowała się kobietami polskimi oraz ich zrzeszaniem się w organizacje i stowarzyszenia. Tak powstał, między innymi, Związek Niewiast Polskich, którego pierwszym prezesem była Dziewicka. Przy Związku powołała miesięcznik dla kobiet wiejskich pod nazwą „Niewiasta Polska” (nakład 3.000 egz.). W latach od 1899 do 1903 /1907/ pełniła w nim funkcję redaktora odpowiedzialnego.
Korzystając z bliskiej znajomości z Generałem Jezuitów Włodzimierzem Ledóchowskim i ks. Stanisławem Sopuchem SJ współpracowała przy zakładaniu Stowarzyszeń Sług Katolickich p.w. św. Zyty. Dla kobiet tego stowarzyszenia Dziewicka założyła kasę oszczędności, szkołę dla analfabetek, ambulatorium i schronisko dla osób starszych. Organizacje te powołała we Lwowie, Nowym Sączu, Tarnopolu i Stanisławowie. Mniej więcej w tym samym czasie ks. St. Sopuch SJ przekazał Adeli Dziewickiej redakcję „Przyjaciela sług” (nakład 2.000 egz.), który był dodatkiem do czasopisma katolickich robotników „Grzmot”. Począwszy od 6 numeru Dziewicka pełniła w nim obowiązki wydawcy. Do swoich wydawniczych i redaktorskich zadań włączyła jeszcze czasopismo dla dzieci „Anioł Stróż”, które z kolei było dodatkiem do „Niewiasty Polskiej”. W latach 1900 do 1903 Dziewicka pełniła w nim funkcję redaktora odpowiedzialnego.
Obszar jej społecznej działalności coraz bardziej się poszerzał. Swoją uwagę zwróciła również na trudną sytuację społeczną, ekonomiczną i religijną młodzieży żeńskiej zatrudnionej w zakładach konfekcji damskiej. Specjalnie dla tych dziewcząt założyła Stowarzyszenie św. Antoniego. Jako współzałożycielka (z Zofią Popielową) Stowarzyszenia pracownic fabryki tytoniu p. w. św. Józefa, Dziewicka angażowała swoje siły i doświadczenia dobrego społecznika również i na tym polu. 
Największe zasługi Adeli Dziewickiej należy przypisać współorganizacji Związku Młodzieży Rzemieślniczej i Rękodzielniczej, który powołał do życia ks. Mieczysław Kuznowicz SJ. Ten ostatni, jako Prezes Związku, często konsultował z Dziewicką swoje bieżące trudności, darząc ją wyjątkowym zaufaniem. W samym Związku Dziewicka prowadziła różne dzieła. W 1907 roku założyła dla uczących się zawodu chłopców kasę oszczędności i doradzała im w prywatnych wydatkach. W tym samym roku zainicjowała tzw. „wieczory oświatowe”, na które zapraszała różnych prelegentów. W 1910 roku wieczory te zostały przekształcone w Koło oświatowe o szerokim zakresie działania. Dla pogłębienia ducha pobożności chłopców Dziewicka zainicjowała jeszcze tzw. „wieczory apologetyczne” i swoim protektoratem objęła Bibliotekę Związku, przekazując ją potem Anieli Cieszyńskiej.
W roku 1907 zorganizowała Pracownię krawiecką im. Królowej Jadwigi, gdzie panie wolontariuszki szyły nową bieliznę dla chłopców, bądź naprawiały używaną. Od maja 1908 r. aż do śmierci, pod jej opieką działała Sekcja Abstynentów.
Adela Dziewicka była pomysłodawczynią niemal wszystkich małych i większych projektów realizowanych w Bursie. Wycieczki, „kolacje wigilijne”, „śniadania opłatkowe”, świąteczne zaopatrzenie stołów, okazjonalne kwesty, herbaciarnia związkowa, hospicjum dla czeladników, jadalnia związkowa, nie byłyby możliwe bez jej wpływów i odpowiednich koneksji. Ona sama zaś była największym jałmużnikiem Związku.
W 1910 r. Dziewicka weszła w nowo utworzoną Radę Opieki ZMPiR, jako wice-Przewodnicząca. Za wszystkie jej zasługi Wydział Wielki Związku nagrodził Ją „Członkostwem honorowym Związku Młodzieży Przemysłowej i Rękodzielniczej” a Papież Orderem „Pro Ecclesia et Pontifice”. Adela Dziewicka zmarła w dniu 12 marca 1929 r. w 71 roku bardzo pracowitego i oddanego młodzieży życia. 
 
Niektóre publikacje Adeli Dziewickiej:
- Praktyczne wskazówki dla dziewcząt służących, Kraków 1899 r., ss. 63;
- Odpowiedzialność matki: pod względem religijnym, Spółka Wydawnicza Polska 1908 r., ss. 18;
- Przenajświętszy Sakrament: czyli dzieła i drogi Boże /Fr. Faber tłumaczenie z angielskiego A. Dziewicka/ Brody 1911, ss. 320;
 
Źródła:
1. Józef Bremer, Ludwig Wittgenstein – Michał Dziewicki, czyli „genialny młody człowiek” spotyka „miłego pana” w: Ludwig Wittgenstein ”przydzielony do Krakowa" /Krakau zugeteilt/, seria Universum philosophiae, Ignatianum, Kraków 2009, s. 18 – 19;
2. ś.p. Adela Oksza Dziewicka, Związkowiec , r. III, 2(1929)1-8;
3. Bibliografia XIX wieku, wyd. II, t. V, s. 377;
4. Kobiety i mężczyźni /z/ kolorowych czasopism, red. A. Łysak, E. Zierkiewicz, Zeszyt Kół Naukowych nr 6/2000, s. 31-32.

 


Tadeusz Dalewski
(ur. 11.03.1894r. – zm. 04.10.1979r.)
Związkowiec, legionista, żołnierz podziemia, więzień obozów niemieckich
Cmentarz Rakowicki,
Kwatera: N, rząd: 2, miejsce: 16
Tadeusz Dalewski urodził się 11 marca 1894 r. w Krakowie. Najmłodszy z piątki rodzeństwa, w 7 roku życia stracił ojca, woźnego na Wydziale Rolniczym UJ. Uczył się w 4-klasowej szkole powszechnej i seminarium nauczycielskim, które porzucił. Naukę zawodu podjął jako terminator w drukarni krakowskiego „Czasu”. Przed I wojną ukończył też szkołę graficzną.
Od samego początku pojawienia się w szeregach Związku Młodzieży Przemysłowej i Rękodzielniczej Dalewski pełnił wiele ważnych funkcji w jego strukturze organizacyjnej. Należy dodać, że swoją przedsiębiorczością, inicjatywą i zaangażowaniem zwrócił szczególną uwagę ks. M. Kuznowicza.
Od początku lipca 1915 do grudnia 1919 r. służył, jako ochotnik w 2. i 4. Pułku Legionów Polskich i uczestniczył w walkach o niepodległość Ojczyzny. W 1917 r. trafił do niemieckiego więzienia. W 1919 r. walczył na froncie Litewsko-Białoruskim. Za udział w walkach o niepodległość Dalewski był odznaczony Krzyżem Niepodległości, czterokrotnie Krzyżem Walecznych, 3-Majowym Medalem Zasługi oraz Swastyką 4. Pułku Legionów Polskich.
Po zwolnieniu ze służby wojskowej, które nastąpiło w 1922 r. Dalewski został formalnie zaangażowany do pracy w Związku w charakterze Sekretarza Generalnego. W roku 1923 Rada Naczelna wysłała Dalewskiego do USA gdzie przez półtora roku kwestował wśród Polonii na rzecz budowy nowego gmachu Związku przy ul. Skarbowej i zakładał Komitety Pomocy Dziełu Ks. M. Kuznowicza.
Po powrocie z USA na nowo podjął obowiązki Sekretarza Generalnego i Dyrektora organizacyjnego Związku i czuwał nad całą jego działalnością. Był sekretarzem Rady Naczelnej, Zarządu Głównego, zjazdów i konferencji, koordynatorem wielu prac, wykonawcą planów i założeń organizacyjnych. Swoje bogate doświadczenie drukarskie wykorzystał przy redagowaniu wydawnictw związkowych: „Przegląd Działalności Związku” powołanego do życia w 1925 r. i „Związkowiec”, kontynuatora Przeglądu od 1929 r. Od 1935 r. Dalewski działał również w Radzie Miejskiej Krakowa, jako członek Rady w dziale Opieki Społecznej. Za zasługi na tym polu otrzymał Złoty Krzyż Zasługi i Krzyż Kawalerski Orderu Polonia Restituta.
Po wybuchu II wojny światowej Dalewski działał w podziemiu w szeregach Armii Krajowej. Został aresztowany w lipcu 1943 r., skazany na śmierć i osadzony w więzieniu na Montelupich. Dzięki płatnej protekcji zamieniono mu wyrok na pobyt w obozie w Oświęcimiu (nr 152768) a potem przetransportowano do filii obozu w Buchenwaldzie – obozu „Dora” koło Nordhausen. Po wyzwoleniu w maju 1945 roku wrócił do Krakowa. Po wojnie pracował w sześciu różnych instytucjach. W końcu 1września 1960 roku przeszedł na emeryturę ze stanowiska sekretarza klubu sportowego „Juvenia”.
W roku 1962 ożenił się po raz drugi (pierwsza jego żona zmarła w 1955 r.) i wyjechał do Warszawy.Już jako zasłużony emeryt poświęcał jeszcze swój czas na utrwalenie pamięci swojego wychowawcy i przyjaciela. Między innymi dzięki jego inicjatywie i wsparciu byłych związkowców trumna ks. M. Kuznowicza została w 1963 r. przewieziona z Nowego Sącza do Krakowa i złożona w kamiennym grobowcu na Cmentarzu Rakowickim. 
Dalewski był ponadto organizatorem corocznych spotkań byłych członków Związku i autorem wielu innych inicjatyw.
Zmarł w dniu 4 października 1979 r. w Warszawie. Został pochowany 12 października 1979 r. na Cmentarzu Rakowickim. 

Źródła: 
Ks. Mieczysław Kuznowicz i jego dzieło, Kraków 1980, s. 164-168; 
A. Roliński, A gdy na wojnę szli Ojczyźnie służyć …, Kraków 1996, ss. 472-473.

 


Witold Rowicki
(ur. 26.02.1914r. – zm. 01.10.1989r.)
Działacz związkowy, wybitny polski dyrygent

 

 

Cmentarz Powązkowski,
Kwatera: 2, rząd: 2, miejsce: 9
Witold Rowicki urodził się 26 lutego 1914 w Taganrogu (nad morzem Azowskim, Rosja). Uczył się w Żywcu i Nowym Sączu. Do Krakowa przyjechał w roku 1931, jako 17-letni chłopiec po IV klasie gimnazjum, aby uczyć się muzyki. Po pewnym czasie nawiązał kontakt ze ZMPiR, gdzie znalazł odpowiednie warunki bytowe.
Życie artystyczne tej organizacji bardzo odpowiadało młodemu studentowi, ponieważ uzyskiwaną na wykładach w Konserwatorium wiedzę mógł natychmiast dopełniać praktyką. Na specjalne życzenie ks. Kuznowicza, Witold Rowicki objął kierownictwo nad orkiestrą symfoniczną Związku. W latach 1933-1939, przy ogromnym wkładzie Rowickiego, Teatr Związku przeżywał swoje najpiękniejsze lata rozwoju, zwłaszcza sekcji muzycznej.
Wybuch II wojny światowej zniweczył wysiłek i cały dorobek Teatru, któremu Rowicki dał swój charakterystyczny rys. Spośród wychowanków Związku Rowicki osiągnął największy sukces – światową sławę wybitnego muzyka. Będąc też u szczytu swojej kariery, nigdy nie zarzucił więzi z byłymi członami ZMPiR w Krakowie. Zmarł 1 października 1989 r. w Warszawie.
 
* Inne informacje na temat życia i twórczości artystycznej Witolda Rowickiego można znaleźć w jego biografiach licznie rozproszonych m. in. w Internecie.
 
Źródła: 
Ks. Mieczysław Kuznowicz i jego dzieło, Kraków 1980, s. 180-182.

 


Mieczysław Jabłoński
(ur. 25.10.1901r. – zm. 28.01.1974r.)
Działacz związkowy, aktor

 

Cmentarz Rakowicki,
kwatera: 28, rząd: 3, miejsce: 14
Mieczysław Jabłoński urodził się 25 października 1901 r. w Krakowie. Z powodu trudnej sytuacji materialnej rodziny i toczącej się wojny przerwał naukę w IV klasie gimnazjum w „nowodworku”. Podjął pracę w Urzędzie Telegraficznym na Poczcie Głównej, ale nie dawała mu ona żadnych perspektyw na przyszłość.
W tym trudnym dla siebie okresie spotkał ks. M. Kuznowicza, który poradził mu porzucić mało płatne zajęcie i skoncentrować swoje siły na zdobyciu zawodu. W tym celu podjął praktykę poligraficzną w jednej z najstarszych krakowskich oficyn, w drukarni W. Anczyc i Spółka. Od tej pory 14 letni chłopiec cały swój czas poświęcał na pracę w drukarni oraz działalność związkową, gdzie rozwijał swoje zdolności artystyczne i muzyczne. Wykorzystując swoje umiejętności z gimnazjum grał na kornecie w związkowej orkiestrze dętej. Zgodnie jednak ze swoimi aktorskim zamiłowaniem bardziej udzielał się na scenie teatru. W 1915r. ks. M. Kuznowicz zlecił mu organizację pierwszego teatru amatorskiego.
Odtąd ten związkowy teatr wraz z Jabłońskim (o pseudonimie „Mit”) będzie przechodził wszystkie swoje sukcesy i kryzysy. Bo to właśnie Mieczysław Jabłoński przez wiele lat, jako aktor, scenarzysta, reżyser i dekorator, czuwał nad tym, aby w okresach świetności go rozwijać, a w przeciwnościach losu spowodowanych, między innymi, brakiem stosownego lokalu ratować. Najbardziej starał się wyzwalać w młodych drukarzach, krawcach, elektrykach, szewcach i stolarzach artystyczne ambicje i ich twórczy zapał. I tej swojej pasji pozostał wierny do końca życia.
W roku 1945 Jabłoński zdał eksternistycznie egzamin aktorski i rozpoczął pracę w krakowskim Teatrze Kameralnym TUR. W latach 1946-1954 występował na deskach wielu teatrów dramatycznych. Potem przeniósł się do krakowskiego Teatru Słowackiego, gdzie na stałe pracował aż do emerytury, to jest do 1972 r. Występował ponadto w Teatrze Starym i Teatrze Kolejarza.
Za swoje zasługi został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Zmarł w Krakowie 28 stycznia 1974 r. Pochowany jest w grobowcu rodzinnym na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie.
 
Źródła:
1.Krótka biografia Mieczysława Jabłońskiego w: Ks. Mieczysław Kuznowicz i jego dzieło, Kraków 1980 r., s. 173-175;
2.Wspomnienia Mieczysława Jabłońskiego w: jak wyżej, s. 193-204;
3.Ks. Mieczysław Kuznowicz i jego dzieło, jak wyżej, s. 85.

 


Antoni Żychowski
(ur. 11.06.1910r. – zm. 11.02.1980)
Działacz związkowy, żołnierz Dywizjonu 300

 

Cmentarz Powązkowski, 
Kwatera: C 30 Rząd: K 1 - I Grób: 3
Antoni Żychowski urodził się w roku 11 czerwca 1910r. Do ZMPiR w Krakowie trafił dzięki zamiłowaniu do sportu. W wieku 16 lat został przyjęty do „Juvenii”, zaprzyjaźnił się ze związkowcami i dołączył do grupy bursantów Kuznowicza. Brał czynny udział w działalności koła szachistów, należał do chóru i grał w Teatrze. Po odbyciu służby wojskowej Żychowski powrócił do Związku i wówczas powierzono mu stanowisko dyrektora administracyjnego Teatru.
W 1934 r. przeprowadził się do Warszawy, a w 1938 do Lwowa, gdzie pracował w Polskich Zakładach Philipsa. Podczas II wojny światowej walczył w Dywizjonie 300 na terenach Wielkiej Brytanii. Uczestniczył we wszystkich poważniejszych walkach o Anglię.
Do kraju powrócił w 1948 roku i zajął się organizacją ośrodków rehabilitacyjnych dla niepełnosprawnych. Pełnił funkcję Dyrektora „Ośrodka Szkolenia Inwalidów” w Lęborku. W Warszawie zatrudniony był w Ministerstwie Pracy i Opieki Społecznej. 
Od 1953 r. działał w Krakowie, gdzie zorganizował ośrodek wychowawczy dla dzieci upośledzonych umysłowo i przez 22 lata był jego Dyrektorem. Za swoją działalność został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi, Harcerskim Krzyżem Zasługi, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski i Orderem Uśmiechu. Zmarł 11 lutego 1980 r. w Krakowie.
Antoniemu Żychowskiemu została ufundowana Tablica pamiątkowa w Krakowie o treści: „Założycielowi Domu Pomocy Społecznej dla dzieci przy ul. Saskiej 2, zasłużonemu Dyrektorowi w latach 1953-1975 i Kawalerowi Orderu Uśmiechu /dzieci, rodzice, dyrekcja i pracownicy zakładu/. (miejsce: Dom Opieki Społecznej ul. Łanowa 43a)
 
Źródła: 
Ks. Mieczysław Kuznowicz i jego dzieło, Kraków 1980, s. 182-183.

Wacław Anczyc
(ur. 04.02.1866r. – zm. 27.09.1938r.)
Działacz i darczyńca Związku, słynny drukarz
Cmentarz Rakowicki,
Kwatera: PAS AB, Miejsce: po prawej Drużbackich

 

Wacław Anczyc urodził się 4 lutego 1866 roku w Warszawie, jako syn poety i pisarza Władysława Ludwika Anczyca. Szkołę średnią ukończył w Krakowie. Śmierć ojca, opieka nad młodszym, osieroconym rodzeństwem i przejęcie niedoinwestowanej drukarni, definitywnie stanęły na przeszkodzie jego marzeniom o pracy naukowej.
Po dwuletniej praktyce w Lipsku, Anczyc zbudował w Krakowie drukarnię o najwyższych standardach europejskich, zaliczanej do grupy najbardziej wyspecjalizowanych zakładów graficznych w b. Austrii i odrodzonej Polsce. Do końca swojego życia był największym autorytetem zawodowym dla czynnych drukarzy i dla nowego pokolenia, przygotowującego się w szkole drukarskiej, którą sam założył i wspierał.
Oddzielny rozdział jego zaangażowania społecznego zajmuje Związek Młodzieży Przemysłowej i Rękodzielniczej w Krakowie. Wacław Anczyc był nie tylko przyjacielem i doradcą ks. Kuznowicza. W Związku pełnił obowiązki skarbnika komitetu budowy gmachu przy ulicy Skarbowej 4. Zabiegał o pożyczki, podpisywał weksle, jako gwarant przyjmujący na siebie obowiązek zwrotu pozyskanych kredytów na rozpoczętą już wtedy budowę. Wykorzystując swoje warszawskie koneksje w kręgach rządowych, otrzymał stamtąd sumę w wys. 100 tys. zł., tytułem wsparcia dla prowadzonej akcji Związkowej. Własnym kosztem wydawał broszury i foldery. Sponsorował całą kampanię reklamową budowanego gmachu i statutowej działalności Związku (pisma Centrali Abstynenckiej, programy Teatru, Biuletyn informacyjny Biblioteki, itd.).
Przez wiele lat był członkiem Rady Nadzorczej ZMPiR i Prezesem Rady Nadzorczej fabryki „Zemper”.
Bibliotece i czytelni Anczyc podarował kilka tysięcy wydanych przez siebie tytułów książkowych. W jego zakładzie, przez cały okres działalności Związku, było drukowane i redagowane czasopismo młodzieżowe „Związkowiec” a bursanci zdobywali wymagane umiejętności dla pozyskania uprawnień w zawodzie drukarza.
Podarowany księgozbiór podzielił, niestety, los całej Biblioteki i nie przetrwał II wojny światowej.
Swoje zaangażowanie Anczyc traktował jako dzieło zwiastujące budzącą się sprawiedliwość społeczną wobec marginalizowanej młodzieży i szlachetny gest obywatelskiego zadośćuczynienia za wieloletnią obojętność, z jaką warstwy posiadające odnosiły się do młodych ludzi pozbawionych perspektyw godnego życia, nauki i awansu społecznego.
Wacław Anczyc zmarł 27 września 1938 roku w Krakowie. W czasie uroczystości pogrzebowych na Cmentarzu Rakowickim , jego trumnę nieśli najpierw drukarze m. Krakowa a potem młodzież ZMPiR. Dla pamięci zasłużonego opiekuna młodzieży Związek nadał dwom salom gmachu przy ul. Skarbowej imię Wacława Anczyca i wmurował okolicznościowe marmurowe tablice, które niestety nie zachowały się do naszych czasów.
 
Źródła:
1.Przegląd 9(1925)3;
2.Wacław Anczyc, Związkowiec 4-11(1938)5-7;
3.Ks. Mieczysław Kuznowicz i jego dzieło, dz. cyt., s. 160.

Łukasz Kruczkowski
(ur. 1871r. – zm. ?)
Działacz i darczyńca Związku, introligator
Brak lokalizacji miejsca wiecznego spoczynku
Łukasz Kruczkowski urodził się w roku 1871 w Targowiskach, w powiecie krośnieńskim. Ze związku z Ludwiką z d. Bogusz miał siedmioro dzieci, w tym późniejszego pisarza i publicystę Leona /Kruczkowskiego/.
W zawodzie introligatora pracował od roku 1885. W 1907r. został majstrem, potem członkiem Wydziału Cechu, w 1925r. członkiem Wydziału Izby Rękodzielniczej.
Dla Związku był nieocenionym działaczem społecznym, członkiem Komitetu budowy kamienicy przy ul. Skarbowej, założycielem organizacji wspierającej działalność statutową Związku („Członkowie Wspierający Związku”). Poza tym Biblioteka zawdzięczała mu bezpłatną oprawę setek książek, obrazy i albumy. Za swoją działalność Łukasz Kruczkowski został mianowany honorowym członkiem Związku.
 
Zawsze z dumą przyznawał się, że jest wychowankiem ZMPiR w Krakowie.
 
Źródło:
Nowi członkowie honorowi Związku, Przegląd 3(1925)5.

Stefan Iglicki
(ur. 01.01.1859r. - zm. 05.09.1932r.) 
Działacz związkowy
 
Cmentarz Rakowicki,
Kwatera: XIb wsch., miejsce: po
lewej Wysockich i Krasickich
Stefan Iglicki urodził się w 1859r. w Bochni. Od 26 roku życia był związany z Krakowem prowadząc własną pracownię mebli przy ul. Sławkowskiej. W środowisku krakowskim cieszył się ogromnym szacunkiem i zaufaniem. Był radcą miejskim, starszym Cechu Tapicerów, radcą Izby Handlowej i Przemysłowej, członkiem Rady Kolejowej, Królem Kurkowym i nade wszystko społecznikiem.
W ZMPiR pełnił funkcję członka Rady Nadzorczej, członka Komitetu budowy domu przy ul. Skarbowej oraz członka Rady Nadzorczej Zakładów Szkoleniowo-Ślusarskich „Zemper”. Wykazał nieocenioną pomoc w prawnym przejęciu fabryki „Zemper” dla Związku. Za swoje zasługi został zaliczony w roku 1925 do grona członków honorowych Związku.
 
Źródło:
Nowi członkowie honorowi Związku, Przegląd 3(1925)5.

Juliusz Leo
(ur. 15.09.1861r. – zm. 21.02.1918r.)
Protektor i działacz związkowy, prezydent Krakowa

 

Cmentarz Rakowicki,
Kwatera: 3, Rząd: płn, Miejsce: między pasem 3 a 6
Juliusz Leo urodził się 15.09.1861 roku w Stebniku koło Drohobycza. Zaliczany jest do wybitnych polityków, ekonomistów, prawników i prezydentów miasta Krakowa.
Dzięki jego życzliwości Związek otrzymał w roku 1911r. wieczystą dzierżawę od miasta Krakowa teren na Błoniach, obok nowego koryta Rudawy, pod budowę własnego parku sportowego. Natomiast 16 września 1912 roku Rada Miasta Krakowa przyznała Związkowi pod budowę nowego gmachu ZMPiR dwie działki przy ul. Krupniczej bezpłatnie a dwie inne odsprzedano za 216 koron. Akt Rady Miasta Związek zawdzięczał głównie prezydentowi, który zasiadał później w Komitecie budowy w/w domu.
Dr Leo był zawsze otwarty na potrzeby Związku i kierowane do niego prośby. Sukcesy ks. Kuznowicza śledził z bliskiej odległości, ponieważ wraz z rodziną mieszkał przy ul. Loretańskiej. Dr Juliusz Leo zmarł 21.02.1918 roku w Krakowie.
 
Źródło:
Ks. Mieczysław Kuznowicz i jego dzieło, dz. cyt., ss. 39, 127, 135, 137.

Alfred Müller
(ur. 05.06.1913r – 11.05.1998r.)
Działacz związkowy, muzyk

 

Cmentarz Rakowicki,
Kwatera: FA, Rząd: 3, Miejsce: 3
Alfred Müller urodził się w 1913 roku w Wiedniu. Muzyki uczył się we Lwowie w klasie fortepianu i skrzypiec. Ukończył Państwowe Konserwatorium w Krakowie.
Do ZMPiR przyszedł jako profesjonalnie przygotowany muzyk. Koledzy nazywali go „zaczadzonym lwowiakiem”. Po pomyślnych początkach związkowego teatru w nowo wybudowanym gmachu przy ul. Skarbowej (1930 r.), tym razem muzykom mieszkającym w Bursie, ks. Kuznowicz zaproponował utworzenie orkiestry teatralnej. Z powodzeniem zorganizowali ją, między innymi, Alfred Müller, Witold Kałka-Rowicki, Stefan Bielański i Krzysztof Borzędowski. W roku 1935 na wniosek ks. Kuznowicza orkiestra symfoniczna usamodzielniła się. Powołany został jej własny zarząd, w skład którego wszedł również Alfred Müller.
W 1938 roku przejął on obowiązki kierownika orkiestry symfonicznej Związku. Pełnił ponadto funkcję pedagoga i dydaktyka, przygotowując nowe pokolenie muzyków dla kierowanej przez siebie orkiestry. Został zaliczony do czynnych członków Związku.
Po wojnie związany był, między innymi, z Filharmonią Krakowską, Teatrem Młodego Widza, Operą Krakowską. Uczył w Szkole Muzycznej II stopnia i Akademii Muzycznej. Alfred Müller zmarł w 1998 roku.
 
Źródło:
Ks. Mieczysław Kuznowicz i jego dzieło, dz. cyt., ss. 93, 104, 106.
Dyplom Alfreda Müllera czynnego członka ZMPiR 
(zbiory Związku

Gustaw Wiśniowski 
(ur. 16.10.1903r. – zm. 28.05.1937r.)
Działacz związkowy
Cmentarz Rakowicki,
Kwatera: GC, Rząd: 1, Miejsce: 7
Gustaw Wiśniowski urodził się 16 października 1903 roku w Grybowie. Do ZMPiR w Krakowie trafił, jako 14 letni chłopiec. Przywiózł go do Krakowa ks. Jan Rzepka, katecheta w Grybowie.
Początkowo Gustaw uczył się zawodu w pracowni witraży. Potem został skierowany do nauki buchalterii. Jego sumienność i przywiązanie do Związku sprawiły, że powierzono mu administrację i finanse zakładu szkoleniowo-ślusarskiego „Zemper” im. Karola Uznańskiego w Krakowie.
Udzielał się ponadto w zespole muzycznym Związku i był jego przewodniczącym przez 12 lat. Gustaw był niezwykle lubiany przez kolegów i wielu zabiegało o jego przyjaźń. Niespodziewana choroba położyła kres jego życiu. Zmarł 28 maja 1937 roku mając 33 lata.
 
„Nazwisko Twe – zapewniamy Cię – figurować będzie w księdze ewidencyjnej Związku, zawsze wśród tych najbardziej aktywnych (…)”.
 
We wrześniu 1937 r. odsłonięto tablicę marmurową nad salą orkiestry w budynku Związku na ul. Skarbowej z napisem „Sala muzyczna im. Gustawa Wiśniowskiego”. Tablica niestety nie przetrwała do naszych czasów.
 
Źródło:
Czciciel św. Stanisława ś.p. Gustaw Wiśniowski, Związkowiec 7-11(1937)3-6.

Krzysztof Borzędowski
(ur. 27.02.1908r. – zm 24.07.1991r.)
Działacz związkowy, kompozytor
Cmentarz parafialny w Oświęcimiu,
sektor: IX, rząd: 4, nr grobu: 1
Krzysztof Borzędowski urodził się 27.02.1908 roku w Szczucinie. Jesienią 1929 roku zamieszkał w Bursie ZMPiR w Krakowie i kontynuował rozpoczęte studia w Konserwatorium oraz na Wydziale historii Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Przez 10 lat pełnił funkcję organisty, dyrygenta chórów, kierownika muzycznego w Teatrze związkowym. Był autorem i kompozytorem pieśni religijnych i okolicznościowych, kompozytorem ilustracji muzycznych do przedstawień baśniowych i ludowych.
Wraz z Alfredem Müllerem, Witoldem Kałką-Rowickim i Stefanem Bielańskim, zaliczany jest do grona organizatorów orkiestry teatralnej. Po usamodzielnieniu się orkiestry symfonicznej od teatru, dodatkowo pełnił w niej funkcję zastępcy kapelmistrza i kierownika artystycznego. W Teatrze pozostawał nieprzerwanie aktywny, również ze względu na swoje muzyczne kompozycje.
W roku 1930 został włączony do grona Członków czynnych ZMPiR i pracował dla niego aż do wybuchu II wojny światowej.
Ks. M. Kuznowicz miał duży wpływ na Krzysztofa Borzędowskiego. To on zachęcał go do twórczości religijnej, ale też wysoko cenił jego pieśni, misteria, kantaty i opery.
W czasie II wojny światowej Borzędowski walczył w szeregach AK. Po wojnie utrzymywał regularny kontakt z byłymi bursantami ks. Kuznowicza. Zmarł 24.07.1991r. 
 
„Bursa była dla mnie domem, rodziną i ocaleniem” /Krzysztof Borzędowski/
 
Źródło:
Ks. Mieczysław Kuznowicz i jego dzieło, dz. cyt., ss. 104, 171, 184-185 /wspomnienia K. Borzędowskiego/.

Stanisław Haczkiewicz
(ur. 1908r. – zm. 4.08.1972r.)
Działacz i lekarz Bursy związkowej

 

Pochowany na cmentarzu w Glousetershire (hrabstwo ceremonialne i niemetropolitalne w Anglii, w regionie South West England)

 

Stanisław Haczkiewicz urodził się w roku 1908. Młody Haczkiewicz przyjechał do Krakowa ze wsi Czortków, w 18 roku życia. Był już wtedy po maturze i chciał dostać się na studia medyczne. Pierwszą noc w Krakowie spędził w Bursie Kuznowicza i z nią związał się na wiele lat.
Pracę w Bursie rozpoczął, jako wychowawca młodzieży. Przez 2 lata był redaktorem „Związkowca”, gdzie zamieszczał również swoje publikacje, nawet wtedy, kiedy rozpoczął już praktykę lekarską. Udzielał się, jako aktor, reżyser, solista chóru. Działał na polu kulturalno-oświatowym, wygłaszał referaty i przemówienia.
Pracę zawodową rozpoczął w Klinice Uniwersyteckiej w Ubezpieczalni Społecznej w Krakowie. W tym samym okresie przez dwa lata był również lekarzem w Bursie. Za organizację „Ośrodków Lecznictwa Wiejskiego” w województwie krakowskim i za pracę na rzecz podniesienia stanu zdrowotnego wsi, Haczkiewicz został w 1938 roku odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi.Członkiem czynnym Związku został 9 listopada 1930 roku.
W czasie II wojny światowej przebywał na uchodźctwie. Pracował w Przychodni Lekarskiej przy Obozie Francuskim w Bukareszcie. Organizował Polski Obóz Uchodźców w Algierze, a po wyzwoleniu Algierii pełnił funkcję lekarza wojskowego aż do 1949 roku. Po zwolnieniu z wojska przyjął posadę lekarza w „Standish Hospital” w Glousetershire. W roku 1959 awansował na stanowisko lekarza naczelnego.
Został odznaczony m. in. Złotym Medalem Wojska i Złotym Krzyżem Zasługi Zakonu Maltańskiego. Stanisław Haczkiewicz zmarł 4 sierpnia 1972 roku. 
 
Źródło:
Ks. Mieczysław Kuznowicz i jego dzieło, dz. cyt., ss. 172-173.
Przyjaciele i darczyńcy Związku

Arcyksiąże Karol Olbracht Habsburg
(ur. 18.12.1888r. – zm. 17.03.1951r.)
Przyjaciel i darczyńca Związku
Cmentarz Norra Kyrkogården w Östervik, Szwecja
Karol Olbracht Habsburg urodził się  18 grudnia 1888 w mieście Pula. Właściciel dóbr żywieckich, pułkownik artylerii cesarskiej i królewskiej Armii oraz Wojska Polskiego. 
5 maja 1935 r. w kaplicy zamkowej w Żywcu, w obecności Rodziny Arcyksięcia oraz delegacji Rady Naczelnej i młodzieży związkowej, miała miejsce uroczystość wręczenia arcyksięciu Karolowi Dyplomu honorowego członka ZMPiR. Okolicznościowe nabożeństwo i laudację na cześć honorowego Członka wygłosił ks. M. Kuznowicz. 
 
„Nie było potrzeb przy budowie naszego ogniska, których byś nie zrozumiał i nie pomógł rozwiązać – nie było imprezy, w której by Twoja ofiarność nie stanowiła głównego warunku powodzenia (…).” /z przemówienia ks. Kuznowicza/.
 
Zmarł 17 marca 1951r. 
 
Źródło:
Cyt. z przemówienia ks. Kuznowicza z okazji wręczenia arcyks. Karolowi Dyplomu honorowego członka ZMPiR w Krakowie, b. a., Nowy Członek honorowy Związku, Związkowiec 5-6-7(1935)13.

Maria z Radomyskich hrabina Rostworowska
(ur. 30.04.1865r. –  zm. 7.01.1938r.)
Przyjaciel i darczyńca Związku
Brak lokalizacji miejsca wiecznego spoczynku
Maria z Radomyskich hrabina Rostworowska urodziła się 30 kwietnia 1865roku. Wyszła za mąż za Michała hrabiego Rostworowskiego w 1892r. i przeniosła się do jego majątku w Ostrowie Szlacheckim koło Bochni.
Hrabina Maria Rostworowska postanowiła cały majątek przekazać na rzecz Związku Młodzieży Rękodzielniczej i Przemysłowej w Krakowie prowadzonemu przez jezuitów. Także w Łukowicy w 1926r. podarowała swoją ziemię i cały majątek na rzecz tego Związku z przeznaczeniem na utworzenie tu „Sanatorium im. Felicji z Marynowskich i Jana Radomyskiego”. 
Wybór tego zakonu do zarządzania jej dobrami był dla Marii oczywisty, ponieważ z krakowskimi jezuitami była związana osobą brata jej męża ks. Jana Kantego Rostworowskiego SJ. 
1 kwietnia 1927 roku Związek przejął w Ostrowie Szlacheckim i Zatoce dwa folwarki, ogółem około 600 ha gruntów ornych, łąk i nieużytków. Mimo wielu trudności, jakie napotkał zakon w Łukowicy udało się jezuitom uratować majątek od parcelacji w latach 30-tych. Niestety dwór został spalony dn. 28/29 czerwca 1945r. przez miejscowych milicjantów, a ziemia uległa powojennej parcelacji. 
Wszystkie kłopoty, z jakimi spotykali się jezuici w Łukowicy nie zniechęciły ich do kontynuowania swojej działalności. Zakonnicy Towarzystwa Jezusowego wznowili swoją działalność w tzw. Resztówce ( o nazwie Ośrodek Łukowica, od 1950r. Ośrodek Zdrowia Łukowica). W 1939 oraz w latach 1945-49 zorganizowano tutaj wakacyjne kolonie dla chłopców z domu dziecka z Krakowa oraz dla półsierot i zagrożonych gruźlicą: „Punkt nadaje się doskonale na urządzenie w nim kolonii, położony jest bowiem w okolicy podgórskiej, posiada tuż przy domu dużą łąkę- boisko, ogród i małą rzeczkę”. Turnusy kolonijne trwały po 4 tygodnie, przyjeżdżało około 30 chłopców na każdy z nich: „Chłopcy nabierali z każdym dniem tężyzny fizycznej i moralnej, zżyli się i między sobą i ludnością miejscową przez wspólne zabawy, gry i ogniska z młodzieżą oraz przez pracę użytkową wykonaną dla tamtejszego środowiska”. Ponadto w latach 1947-49 zorganizowano w ciągu roku szkolnego czeladniczą szkołę wikliniarską wraz z internatem dla najuboższej młodzieży z okolicy.
Maria hr. Rostworowska zmarła 17 stycznia 1938 roku. 
 
Tytułem odszkodowania za poniesione straty w Łukowicy, Związek otrzymał gospodarstwo rolne (50 ha ziemi) w Radlnej koło Tarnowa, które w roku 1950 zostało znacjonalizowane, podobne zresztą jak i majątek w Ostrowie Szlacheckim.
 
Źródła:
Ks. Mieczysław Kuznowicz i jego dzieło, dz. cyt., ss. 44, 46, 145-147;
http://park.lukowica.pl/magia/

Wacław Krzyżanowski
(ur. 20.01.1881r. – zm. 12.03.1954r.)
Architekt i budowniczy gmachu Związku
 
Cmentarz Rakowicki,
Kwatera: 25, Rząd: wsch, Miejsce: po prawej Filochowskich

 

Wacław Krzyżanowski urodził się 20.01.1881 roku w Warszawie. Należy do grona wybitnych architektów, budowniczych i pedagogów w międzywojennej Polsce.
Wrażliwość na los młodego pokolenia, skłoniła inż. Krzyżanowskiego do współpracy z ks. Kuznowiczem. Z entuzjazmem przyjął wiadomość o budowie domu na Skarbowej dla młodzieży związkowej. Bezinteresownie opracował plany architektoniczne i do końca kierował jego budową. Kiedy wielki napływ młodych chłopców do Bursy Kuznowicza wpłynął na decyzję zmiany planów budowlanych, Krzyżanowski bez trudności przerobił swój projekt. Dobudowano, tym samym, jeszcze dwa piętra i kopułę. Za wybitne zasługi Rada Naczelna ZMPiR nadała mu tytuł honorowego Członka Związku. Wacław Krzyżanowski zmarł 12.03.1954 roku w Krakowie.
 
Źródło:
Ks. Mieczysław Kuznowicz i jego dzieło, dz. cyt., s. 163.

dr Aleksander Bakałowicz
(01.01.1900 - 21.07.1937)
Przyjaciel i darczyńca Związku

 

Cmentarz Rakowicki,
Kwatera: IB, Rząd: wsch, Miejsce: po lewej Fijałków
Aleksander Bakałowicz urodził się 1.01. 1900r., doktor obojga praw.
 
„Do pracy naszej nie zbliżał się prawie wcale – jeśli mówił o Związku – wyczuwać się jedynie dawało głębokie zrozumienie naszej pracy nad młodzieżą, jego podziw dla dzieła ks. Kuznowicza i dla wyników tej pracy”.
 
Dr Bakałowicz zmarł 21 lipca 1937 r. Po śmierci, w testamencie pozostawił Związkowi czynszową kamienicę przy ulicy Mikołajskiej wraz z urządzonym w niej swoim prywatnym mieszkaniem.
 
Źródło:
Cyt. Wielki obywatelski czyn, Związkowiec 7-11(1937)8.

Karol Uznański
(ur. 4.11.1861r. – zm. 31.08.1921r.)
Przyjaciel i darczyńca Związku
Cmentarz Rakowicki,
Kwatera: PAS 57, Rząd: wsch, Miejsce: 8 po prawej Stachowicza
Karol Uznański urodził się 4.11.1861r. Przekazał na własność Związku swój zakład ślusarski przy ul Łobzowskiej 11 (Warsztaty Ślusarsko-Blacharskie K. Uznańskiego).
Na bazie jego pracowni w roku 1923 powstały Zakłady Szkoleniowo-Ślusarskie „Zemper” im. Karola Uznańskiego w Krakowie. Ich uroczystego otwarcia dokonał 21 listopada 1925 r. ks. Władysław Jankiewicz, prowincjał jezuitów krakowskich. Brali w nim udział, między innymi, Prezydent miasta Krakowa dr Władysław Ostrowski i krakowskie władze oświatowe. Zakłady przetrwały aż do czasów powojennych. Przeszły przez niego setki młodzieży związkowej uczącej się zawodu.
 
Źródła:
1.Ks. Mieczysław Kuznowicz i jego dzieło, dz. cyt., s. 147-151;
2.Święto zmarłych, Związkowiec 12(1937)27;
3.Poświecenie Fabryki związkowej, Przegląd 10-11(1925)10.

Robert Jahoda (portret  namalowany przez Jacka Malczewskiego)
(ur. 01.06.1862 – zm. 28.02.1947)
Darczyńca Związku

 

Cmentarz Rakowicki,
Kwatera: FB, Rząd: zach, Miejsce: po prawej grobu Potulickich
Robert Jahoda urodził się 01.06.1862 roku w Bochni. Był właścicielem znanego zakładu introligatorskiego w Krakowie. Zawodu uczył się w kraju i za granicą. Jego prace wyróżniają się wysokim profesjonalizmem i kunsztem artystycznym.
W ZMPiR udzielał się społecznie. Kształcił w zawodzie jego młodzież i przede wszystkim bezpłatnie oprawiał i odnawiał zniszczone książki dla Biblioteki Związkowej. W 1925r. z okazji 50. rocznicy swojej pracy zawodowej Robert Jahoda wraz z synem dr Robertem Jahodą podarowali ks. Kuznowiczowi oprawiony w skórę Mszał dla nowej Kaplicy Związku. Uroczystemu wręczeniu Mszału towarzyszyli Łukasz Kruczkowski i członkowie Zarządu Związku. W tym samym roku Robert Jahoda wraz z synem dodatkowo przekazali, tym razem już Związkowi, „obrazy dużej wartości”, które udekorowały ściany Czytelni czeladników i domu na Skarbowej.
Nie wiadomo, co stało się z obrazami, natomiast podarowany Mszał zachował się do naszych czasów i jest w posiadaniu Związku. Wyeksponowany został w gablocie, w sali cichej nauki naszej Bursy. Robert Jahoda zmarł 28.02.1947 roku w Krakowie.
 
Źródło:
Cenny Dar, Przegląd 10-11(1925)11.